Trẻ tăng cân chậm hoặc hoàn toàn không tăng cân là hiện tượng phổ biến xảy ra do nhiều nguyên nhân, nhưng phần lớn đến từ chế độ ăn uống không hợp lý. Tuy nhiên, vẫn có khả năng trẻ đang gặp phải những bất thường trong cơ thể gây khó khăn cho việc tăng cân.
1. Hiện tượng biếng ăn ở trẻ em
Tăng cân chậm chủ yếu đến từ chứng biếng ăn của trẻ.
Theo ThS.BS Lưu Thị Mỹ Thức, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương, trên 50% trẻ em trong độ tuổi từ 1 đến 6 tuổi trên thế giới mắc chứng biếng ăn. Mặc dù tại Việt Nam, tỷ lệ này tương đối thấp, chỉ dao động quanh mức 20% – 40%, nhưng vẫn là con số đáng lo ngại.
Sự chán ăn này trở nên mạnh mẽ hơn khi trẻ từ 1 đến 2 tuổi. Nếu tình trạng này kéo dài, cơ thể bé sẽ không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng và năng lượng để phát triển bình thường. Điều này dẫn đến tăng cân chậm, người bệnh,… Đồng thời, trẻ em cũng có khả năng rơi vào hội chứng chậm phát triển, suy dinh dưỡng, rối loạn tăng trưởng và dễ mắc các bệnh mãn tính,…
Ngoài ra, có nhiều yếu tố xung quanh trẻ gây biếng ăn như:
Trẻ ốm (ho, sốt, tiêu chảy,…)
Đứa trẻ đã trải qua một đợt kháng sinh dài, gây ra sự mất cân bằng trong hệ thực vật đường ruột.
Dùng quá liều vitamin A và vitamin D…
Nếu trẻ nhỏ không được cho ăn đúng giờ, ăn vặt quá nhiều…, điều đó cũng ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Bên cạnh yếu tố thể chất, tâm lý cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc kích thích hoặc ức chế thói quen ăn uống của trẻ. Thông thường, khi trẻ ăn quá ít, nhiều bậc cha mẹ thúc giục trẻ ăn nhiều hơn mà không tìm ra giải pháp khác. Điều này càng tạo thêm sự thất vọng, áp lực, sợ hãi,… và khiến trẻ càng mất cảm giác ngon miệng hơn.
2. Trẻ sơ sinh không tăng cân – đó có phải là điều đáng lo ngại không?
Ở trẻ sơ sinh, sự tăng trưởng của em bé có xu hướng tuân theo một biểu đồ chung – được gọi là biểu đồ tăng trưởng như sau:
Trong 6 tháng đầu, trẻ có thể tăng chiều cao từ 1,5 – 2,5cm mỗi tháng và tăng 140 – 200 gram mỗi tuần. Dự kiến, một em bé bình thường có thể tăng gấp đôi cân nặng sau khi sinh vào khoảng 5 tháng tuổi.
Trẻ từ 6 tháng đến 12 tháng tuổi, quá trình tăng trưởng chậm lại vì một phần năng lượng của bé sẽ được sử dụng trong ngồi, bò, đi, chạy,… Thông thường, em bé có thể phát triển nhanh hơn. khoảng 1cm mỗi tháng và 85 – 140 gram mỗi tuần.
Vì vậy, nếu em bé của bạn tăng cân theo hướng này nhưng chậm hơn một chút, điều này không có gì phải lo lắng. Tuy nhiên, nếu sự tăng trưởng của bé quá ít so với biểu đồ trên, có khả năng bé đang gặp vấn đề bất thường trong cơ thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa.
3. Khi nào bé cần đi khám bác sĩ?
Đôi khi, việc em bé tăng cân chậm chỉ là một hiện tượng bình thường, một trở ngại tạm thời trong quá trình tăng trưởng.
Tuy nhiên, cũng có trường hợp bé không tăng cân trong 2 tháng hoặc bé không tăng cân lúc 3 tháng thì có khả năng bé đang gặp các vấn đề sức khỏe liên quan đến tiêu hóa như: Dị ứng thực phẩm, rối loạn tiêu hóa , không dung nạp sữa, xơ nang, suy dinh dưỡng,…
Để biết chắc chắn vấn đề của bé, một chuyến thăm với bác sĩ nhi khoa là cần thiết.
Ngoài các dấu hiệu cho thấy trẻ sơ sinh không tăng cân trong nhiều tháng liên tiếp, một số dấu hiệu sau đây ở bé cũng báo hiệu bé bị chậm phát triển:
Mệt mỏi, khó chịu và buồn ngủ nhiều hơn bình thường.
Thiếu phản ứng xã hội phù hợp với lứa tuổi.
Hoạt động thường chậm và có phản xạ kém.
Đặc biệt, khả năng suy dinh dưỡng ở trẻ không tăng cân trong nhiều tháng cũng rất cao. Thông thường, suy dinh dưỡng cũng đi kèm với các dấu hiệu sau:
Da nhợt nhạt, khô, thường thờ ơ và thụ động.
Hệ thống tiêu hóa hoạt động kém, thường xuyên nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón.
Trẻ em không hoạt động tốt.
Rụng tóc, tóc không đều, tóc mỏng.
Thường xuyên khóc và ngủ không ngon giấc vào ban đêm.
Đổ mồ hôi đêm.
Mọc răng chậm, răng bị hư hỏng hoặc dễ bị sâu răng.
4. Tại sao nên đưa trẻ đi kiểm tra dinh dưỡng?
Trẻ sơ sinh là một nhóm thụ động trong việc cung cấp dinh dưỡng. Trong những năm đầu đời, trẻ sơ sinh không thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cá nhân và cần sự giúp đỡ và chăm sóc từ cha mẹ. Do đó, việc khám dinh dưỡng cho trẻ cần được thực hiện đầy đủ.
Khám dinh dưỡng sớm mang lại vô vàn lợi ích trong quá trình phát triển của trẻ:
Phát hiện sớm các bất thường, bệnh tật,… liên quan đến dinh dưỡng của bé, bao gồm rối loạn tiêu hóa, béo phì – thừa cân,…
Nhận diện và giúp cha mẹ hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng của bé, từ đó hướng dẫn trẻ xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp theo độ tuổi và thể trạng cụ thể của bé.
Góp phần hỗ trợ các bậc phụ huynh chăm sóc bé đúng cách để các bé có thể phát triển khỏe mạnh.