Viêm cơ tim cấp ở trẻ: Nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp phòng ngừa

Viêm cơ tim cấp ở trẻ có thể dễ bị nhầm lẫn với cảm ốm thông thường khi xuất hiện các dấu hiệu ban đầu như sốt, đau cơ, đau đầu, và trạng thái yếu đuối. Tuy nhiên, viêm cơ tim là một bệnh lý nguy hiểm hơn, có thể gây đau tức ngực, rối loạn nhịp tim và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, thậm chí để lại biến chứng cho tim trong tương lai.

1. Viêm cơ tim cấp ở trẻ: Tại sao thường xuyên xảy ra?

Viêm cơ tim cấp là tình trạng mà tế bào cơ tim bị viêm hoặc hoại tử do tổn thương, nhiễm độc, hoặc nhiễm trùng dưới sự tác động của siêu virus. Bệnh này đặt ra nguy cơ hoại tử cơ tim, làm giãn mạch, co bóp yếu, suy tim, thậm chí dẫn đến đột tử khi tim không hoạt động đúng cách hoặc quá yếu.

Trẻ nhỏ thường là đối tượng dễ mắc viêm cơ tim cấp do sức đề kháng yếu, giúp siêu virus dễ dàng xâm nhập và tấn công cơ tim. Đặc biệt là trẻ nhỏ, sức khỏe yếu có thể khiến bệnh tiến triển nhanh chóng và tăng nguy cơ tử vong. Mặc dù có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách, nhưng nhiều trẻ sau khi mắc viêm cơ tim vẫn phải đối mặt với rối loạn nhịp tim và suy tim khi trưởng thành. Điều nguy hiểm là triệu chứng ban đầu thường rất giống với cảm ốm, mờ nhạt và khó phát hiện. Khi trẻ có dấu hiệu rõ ràng, thường là khi bệnh đã rất nghiêm trọng và nhiều trường hợp nhập viện trong tình trạng thở yếu, suy hô hấp, trụy mạch, tím tái toàn thân, và sốc tim. Tiên lượng cho những trường hợp này thường rất xấu, với khả năng tử vong nhanh chóng trong vài giờ.

Nguyên nhân gây ra viêm cơ tim cấp ở trẻ chủ yếu do siêu virus, đặc biệt là enterovirus, adenovirus, hoặc echovirus. Ngoài ra, các loại virus như sởi, quai bị, covid-19, cũng có thể gây biến chứng viêm cơ tim cấp.

2. Dấu hiệu điển hình nhận biết viêm cơ tim cấp ở trẻ

Các dấu hiệu nhận biết viêm cơ tim cấp ở trẻ bao gồm:

2.1. Dấu hiệu toàn thân

Với trẻ sơ sinh đang bú sữa mẹ, viêm cơ tim cấp do virus thường gây triệu chứng cấp tính nặng và tiến triển nhanh. Ở trẻ từ 2 – 5 tuổi, triệu chứng có thể nhẹ hơn nhưng vẫn khó phát hiện do chúng thường mơ hồ và dễ nhầm lẫn. Thông thường, việc nhận biết dấu hiệu toàn thân khi trẻ mắc viêm cơ tim cấp khá khó, với các triệu chứng chỉ là trẻ trở nên quấy khóc, rên rỉ, ngủ nặng, không chịu bú, và khó đánh thức.

Đối với trẻ lớn hơn hoặc đến độ tuổi thanh thiếu niên, triệu chứng viêm cơ tim cấp có thể đa dạng hơn nhưng vẫn giống với bệnh viêm đường hô hấp, bao gồm sốt, ho, thở khò khè, khó thở, sổ mũi, và một số trường hợp có thể xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như nôn, buồn nôn, và tiêu chảy. Khi virus gây tổn thương lớn vào tế bào cơ tim, các triệu chứng toàn thân nặng nề xuất hiện, bao gồm sốt cao đến 39 – 41 độ C, da và môi tái tạo, mệt mỏi, khó thở, thở nhanh và nặng nhọc, các chi lạnh, mạch đập nhẹ hoặc không đo được, và đau nhức cơ khớp.

2.2. Dấu hiệu tim mạch

Viêm cơ tim cấp có thể tạo ra tổn thương ở tế bào cơ tim, ảnh hưởng đến hoạt động co bóp và gây ra các dấu hiệu bất thường như:
– Những tiếng nhịp tim nhanh nhưng mạch yếu, huyết áp thấp, đặc biệt là huyết áp tâm trương.
– Nghe tiếng tim mờ, có thể chỉ nghe mờ ở tiếng thứ nhất hoặc nghe mờ ở cả hai tiếng.
– Có dấu hiệu đau tức ở vùng ngực, đánh trống ngực, và tim hồi hộp mà nguyên nhân không rõ.
– Khó thở cả khi đang làm việc lẫn khi nghỉ ngơi.
– Viêm cơ tim lan rộng có thể dẫn đến suy tim.
– Nếu van hai lá bị nứt, buồng thất trái giãn, có thể nghe thấy tiếng thổi ở tâm thu.

Những dấu hiệu của viêm cơ tim cấp thường khó nhận biết ở giai đoạn đầu nếu không có sự thăm khám cẩn thận và sử dụng các phương pháp xét nghiệm hiện đại, đặc biệt là siêu âm tim. Do đó, việc đưa trẻ đến cơ sở y tế với bác sĩ chuyên nghiệp là quan trọng để có chẩn đoán chính xác sớm và tránh điều trị sai lầm.

3. Phương pháp phòng ngừa viêm cơ tm cấp ở trẻ

Để ngăn chặn viêm cơ tim cấp ở trẻ và các biến chứng nguy hiểm, cha mẹ cần thực hiện những biện pháp phòng ngừa sau đây:

3.1. Đảm bảo chế độ ăn uống khoa học, dinh dưỡng đầy đủ

Với trẻ sơ sinh, nên duy trì việc cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu tiên, sau đó kết hợp ăn dặm trong 18 tháng tiếp theo. Trẻ được bú sữa mẹ thường có hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn và ít nguy cơ mắc bệnh hơn.

Với trẻ lớn hơn, cần chú ý cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin và khoáng chất để tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch.

3.2. Hạn chế tiếp xúc của trẻ với người bệnh

Tránh để trẻ tiếp xúc gần với người bệnh hoặc người có triệu chứng bệnh như rubella, quai bị, hoặc cảm cúm. Điều này giúp ngăn ngừa tác nhân gây bệnh từ môi trường xâm nhập vào cơ thể trẻ và gây viêm cơ tim cấp cũng như các bệnh truyền nhiễm khác.

3.3. Tiêm Chủng đầy đủ cho trẻ

Trẻ nhỏ cần được tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm do virus hoặc vi khuẩn như cúm, quai bị, bạch hầu, rubella,…

3.4. Hướng dẫn trẻ rửa tay và giữ vệ sinh thân thể

Dạy trẻ thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa lây nhiễm virus, vi khuẩn gây bệnh.

Viêm cơ tim cấp ở trẻ là một bệnh lý nguy hiểm, với triệu chứng mờ nhạt và tiến triển nhanh. Vì vậy, khi trẻ có dấu hiệu bệnh, việc đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị là rất quan trọng.