Điều trị mỡ máu cao: Những điều bạn cần biết

Mỡ máu cao là tình trạng rối loạn lipid máu, làm tăng cholesterol có hại cho cơ thể và giảm lượng cholesterol có lợi trong cơ thể. Điều trị kịp thời và hiệu quả mỡ máu cao giúp cải thiện tình trạng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

1. Mỡ máu cao là gì?

Mỡ máu cao còn được gọi là rối loạn lipid máu hoặc máu nhiễm mỡ hoặc tăng cholesterol máu. Bệnh được đặc trưng bởi sự gia tăng hàm lượng chất béo có hại và giảm hàm lượng chất béo bảo vệ trong cơ thể. Bệnh nhân sẽ được chẩn đoán mỡ máu cao khi chỉ số mỡ máu vượt ngưỡng an toàn như sau:

Tổng lượng cholesterol > 6,2 mmol / L.

LDL-cholesterol > 4,1 mmol / L.

Triglyceride > 2,3 mmol / L.

HDL-cholesterol <1 mmol / L.

2. Mỡ máu cao gây ra những biến chứng gì?

Ban đầu, các triệu chứng của mỡ máu cao khá mơ hồ và bệnh nhân chưa cảm nhận được tác động của bệnh đối với sức khỏe của họ. Tuy nhiên, theo thời gian, LDL-cholesterol dư thừa sẽ dính vào thành động mạch ngày càng nhiều, tạo thành các mảng dày, thu hẹp các mạch máu và giảm lưu lượng máu đến tim, não, tay chân,… Ngoài ra, mảng bám cũng có thể vỡ, hình thành cục máu đông, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:

Bệnh tim mạch vành: tích tụ mảng bám trong động mạch làm giảm lưu lượng máu đến tim. Tình trạng này dẫn đến đau thắt ngực hoặc đau tim. Theo thời gian, tim của bệnh nhân sẽ yếu đi và nếu không được điều trị có thể dẫn đến suy tim.

Đau tim: Các mảng bám vỡ ra, hình thành cục máu đông trong động mạch có thể ngăn tim nhận đủ oxy, gây ra các cơn đau tim.

Đột quỵ: tương tự như đau tim, đột quỵ xảy ra khi thiếu oxy lên não. Hiện tượng này xảy ra do mảng bám tích tụ từ LDL-cholesterol dư thừa bị phá vỡ, hình thành cục máu đông, chặn các động mạch cung cấp oxy cho não. Không có oxy, các tế bào não sẽ chết, các triệu chứng như cơ thể suy nhược đột ngột, tê liệt, khó nhìn hoặc nói chuyện, xuất hiện…

LDL-cholesterol cao gây ra bệnh tiểu đường và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

LDL-cholesterol cao gây ra huyết áp cao, dẫn đến đột quỵ sớm.

Tăng lipid máu có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, suy giảm chức năng gan và ung thư gan.

3. Cách điều trị mỡ máu cao

Hiện nay, việc điều trị máu nhiễm mỡ chủ yếu có hai mục tiêu: cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Giải pháp được đưa ra là sử dụng thuốc và duy trì lối sống khoa học, chế độ ăn uống lành mạnh.

3.1 Điều trị mỡ máu cao bằng thuốc

Bốn loại thuốc thường được sử dụng để giảm mức cholesterol trong máu bao gồm:

Statin: chủ yếu làm giảm LDL-cholesterol, giảm nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ. Bạn nên bắt đầu từ liều thấp. Liều dùng có thể tăng gấp đôi nếu kết quả không đạt được sau 4-6 tuần điều trị.

Niacin: giúp giảm LDL-cholesterol, triglyceride và tăng HDL-cholesterol.

Nhựa liên kết axit mật: làm giảm LDL-cholesterol.

Dẫn xuất axit fibric: giảm triglyceride trong máu.

Chú ý khi điều trị rối loạn lipid máu ở bệnh nhân mắc các bệnh khác:

Điều trị mỡ máu cao ở bệnh nhân tiểu đường: đặt thay đổi lối sống lên hàng đầu, kết hợp với statin để giảm LDL-cholesterol và fibrate để giảm triglyceride. Thuốc hạ lipid máu loại statin nên được sử dụng ở bệnh nhân tiểu đường trên 40 tuổi khi các thành phần lipid máu bình thường. Metformin hạ triglyceride là một lựa chọn điều trị tốt hơn so với nhiều loại thuốc khác ở những người mắc bệnh tiểu đường. Đối với những bệnh nhân có nồng độ triglyceride rất cao và khó kiểm soát lượng đường trong máu, điều trị bằng insulin nên kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn so với thuốc uống.

Điều trị máu nhiễm mỡ ở bệnh nhân suy thận hoặc bệnh gan mật mạn tính đòi hỏi phải kết hợp điều trị bệnh tiềm ẩn và rối loạn lipid máu.

Điều trị mỡ máu cao ở bệnh nhân suy giáp đòi hỏi phải sử dụng hormone tuyến giáp.

Sau khi sinh bệnh học được giải quyết, bệnh nhân cần giảm liều hoặc ngừng thuốc hạ lipid. Bên cạnh đó, các thuốc trên đều có một số tác dụng phụ và tương tác thuốc nên người dùng cần thận trọng và chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

3.2 Điều trị mỡ máu cao bằng cách duy trì lối sống khoa học

Nguyên nhân gây cholesterol trong máu cao là do chế độ ăn uống không hợp lý, một số rối loạn chuyển hóa hoặc di truyền. Do đó, để ngăn ngừa và điều trị tăng lipid máu, chế độ ăn uống đóng vai trò quyết định. Chi tiết:

Ăn kiêng

Tránh thực phẩm giàu chất béo và cholesterol như bơ và mỡ thịt xông khói, và thay thế chất béo động vật bằng dầu thực vật như dầu đậu nành và dầu ô liu.

Hạn chế bánh quy, kẹo dẻo, đồ ăn nhẹ, hamburger, bánh ngọt,…

Hạn chế ăn thịt, cá ở mức 150 – 200g/ngày, không ăn quá 3 quả trứng/tuần và nên ăn cách ngày.

Không ăn thịt mỡ, nội tạng động vật hoặc da gia cầm, thay thế bằng protein thực vật như đậu nành.

Uống sữa tách kem, hạn chế ăn kem, phô mai,…

Hạn chế uống rượu và không hút thuốc lá vì các hoạt chất trong chúng thúc đẩy xơ vữa động mạch và tăng mỡ máu.

Tăng cường ăn rau và trái cây như cam, bưởi, táo, nho,…

Luyện tập thể thao

Xây dựng sức bền với các bài tập như đi bộ nhanh, chạy, đạp xe, vv để giảm nguy cơ rối loạn lipid máu, bệnh động mạch vành, giảm cân, giảm huyết áp, giảm căng thẳng và tăng cường xương.

Ngoài ra, bệnh nhân có mỡ máu cao nên được khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra chỉ số mỡ máu và được điều trị kịp thời, hiệu quả. Người bệnh cần lưu ý không nên tự ý mua thuốc khi chưa nhận được lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa.