Hiểu biết cơ bản về bệnh Rubella

Bệnh Rubella lây truyền qua đường hô hấp, khi hít phải những giọt bắn từ mũi và dịch tiết cổ họng của người bị nhiễm bệnh. Giọt virus này cũng có thể rơi trên bề mặt da, quần áo và đồ vật xung quanh người bệnh. Nếu bạn chưa bao giờ bị rubella hoặc đã được chủng ngừa, bạn có thể bị nhiễm vi-rút khi tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm bệnh.

1. Rubella là gì?

Rubella là một bệnh nhiễm trùng gây phát ban đỏ trên mặt và cơ thể. Bệnh này là do nhiễm virus rubella, nó còn được gọi là “bệnh sởi Đức”.

Trước đây, sởi và rubella khá phổ biến và đôi khi gây ra dịch bệnh. Ngày nay, việc sản xuất và tiêm chủng rộng rãi vắc-xin sởi-quai bị-rubella (MMR) với chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em và người lớn đã làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh này. Tính đến cuối năm 2018, 168 quốc gia trên thế giới đã đưa vaccine rubella vào chương trình tiêm chủng mở rộng, trong đó có Việt Nam. Ngoài việc ngăn ngừa nhiễm rubella, vắc-xin này cũng có thể bảo vệ cơ thể khỏi hai bệnh khác là quai bị và sởi.

Hiện nay, cũng có một loại vắc-xin kết hợp mới, ngoài việc ngăn ngừa ba bệnh nêu trên, nó còn ngăn ngừa bệnh thủy đậu – một căn bệnh do virus varicella gây ra.

Rubella có thể rất nguy hiểm cho thai nhi. Nếu một người phụ nữ mắc rubella trong khi mang thai, thai nhi có nguy cơ sinh non hoặc tử vong, và em bé có thể được sinh ra với dị tật bẩm sinh nghiêm trọng, bao gồm:

Điếc

Khiếm khuyết mắt

Bệnh tim bẩm sinh

Chậm phát triển trí tuệ

Cơ thể chậm phát triển

Khả năng lây truyền virus từ mẹ sang con và các biến chứng cho thai nhi sẽ phụ thuộc vào khoảng thời gian rubella mắc phải trong thai kỳ. Em bé có nhiều khả năng bị dị tật bẩm sinh này nếu người mẹ bị nhiễm rubella trong nửa đầu của thai kỳ (20 tuần đầu).

2. Các triệu chứng của rubella là gì?

Triệu chứng của rubella thường nhẹ, biểu hiện lâm sàng ở trẻ em và người lớn không giống nhau. Ở trẻ em, các triệu chứng phổ biến bao gồm:

Phát ban da – phát ban da xuất hiện đầu tiên trên mặt, sau đó lan rộng khắp cơ thể trong vòng 24 giờ. Phát ban da rubella thường sẽ biến mất trong vòng 3 ngày. Tuy nhiên, phát ban này có thể kéo dài hơn, khoảng 8 ngày. Một số trẻ sẽ bị ngứa, mắt đỏ, dấu hiệu Forschheimer (đốm máu hoặc đốm đen trên vòm miệng).

Sốt nhẹ

Các hạch bạch huyết mở rộng

Ở người lớn, khi bị nhiễm rubella, các triệu chứng bao gồm:

Phát ban da, sốt, hạch bạch huyết mở rộng – những triệu chứng này giống như ở trẻ em.

Cảm thấy mệt mỏi, cảm cúm

Đau ở khớp – thường biểu hiện ở khớp gối, cổ tay và ngón tay. Đau khớp phổ biến ở thanh thiếu niên và phụ nữ hơn nam giới. Đau khớp có thể kéo dài trong một tháng hoặc lâu hơn, ngay cả khi phát ban đã biến mất.

Ngứa, mắt đỏ

Đau bìu và sưng (ở nam giới)

Người lớn thường có biểu hiện lâm sàng tích cực hơn trẻ em.

3. Rubella lây truyền như thế nào?

Rubella lây truyền qua đường hô hấp, khi hít phải các giọt từ mũi và dịch tiết cổ họng của người bị nhiễm bệnh (tương tự như cúm). Giọt virus này cũng có thể rơi trên bề mặt da, quần áo và đồ vật xung quanh người bệnh.

Nếu bạn chưa bao giờ bị rubella hoặc đã được chủng ngừa, bạn có thể nhiễm virus thông qua tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm bệnh. Cụ thể hơn, bạn có thể bị phơi nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp (nói chuyện, đối mặt với người nhiễm bệnh ho, hắt hơi) hoặc bằng cách chạm vào người hoặc đồ vật mà người bệnh đã chạm vào. Nếu bạn hoặc con bạn bị rubella, bạn thường sẽ được tư vấn về việc ngăn ngừa sự lây lan của rubella trong cộng đồng như sau:

Giữ trẻ ở nhà trong 7 ngày sau khi phát ban xuất hiện

Rửa tay thường xuyên hoặc sử dụng dung dịch sát trùng tay.

4. Có những xét nghiệm nào để chẩn đoán rubella?

Bác sĩ có thể kiểm tra để tìm virus rubella trong máu của bạn. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân không cần xét nghiệm này. Bác sĩ thường sẽ chẩn đoán bệnh trên cơ sở lâm sàng, thông qua kiểm tra và đặt câu hỏi, mà không cần xét nghiệm.

Nếu bác sĩ nghi ngờ rằng trẻ sơ sinh bị rubella, người đó sẽ làm xét nghiệm máu để chẩn đoán. Bởi vì cho dù ở người lớn hay trẻ em, trong các trường hợp lâm sàng nghi ngờ hoặc không chắc chắn, xét nghiệm máu cho rubella sẽ giúp hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn. Nếu bạn đang mang thai và nghĩ rằng bạn có thể bị rubella, bạn nên được kiểm tra để xác nhận chẩn đoán.

5. Làm thế nào để điều trị rubella?

Không có phương pháp điều trị cụ thể cho rubella, điều trị chủ yếu nhằm mục đích làm giảm các triệu chứng. Hầu hết các trường hợp sẽ tự khỏi mà không cần điều trị.

Bạn hoặc con bạn có thể dùng thuốc để làm giảm các triệu chứng, chẳng hạn như sốt. Tuy nhiên, bạn tuyệt đối không nên dùng aspirin cho trẻ dưới 18 tuổi. Ở trẻ em dưới 18 tuổi, aspirin có thể gây ra một tình trạng nguy hiểm được gọi là hội chứng Reye.

6. Rubella có thể phòng ngừa được không?

Vắc-xin rubella có thể ngăn ngừa bệnh. Tất cả trẻ em nên được chủng ngừa rubella từ 12 đến 15 tháng tuổi. Sau đó, trẻ em nên được tiêm liều thứ hai khi chúng được 4-6 tuổi. Tất cả trẻ em nên được chủng ngừa liều thứ hai trước khi đến trường.

Đối với người lớn không được chủng ngừa rubella theo lịch tiêm chủng quốc gia cho trẻ em, những người này nên được tiêm ít nhất 1 liều. Liều vắc-xin này cực kỳ quan trọng đối với phụ nữ có kế hoạch mang thai.

Thuốc chủng ngừa rubella chống chỉ định ở phụ nữ mang thai, vì vậy điều quan trọng là phải chủng ngừa trước khi mang thai và sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh rubella khi mang thai.

Trong một số trường hợp nhất định, không an toàn để chủng ngừa rubella. Điều này là do cơ thể họ gặp khó khăn trong việc tạo ra kháng thể chống lại nhiễm trùng nước ngoài, khi:

Đang điều trị ung thư

Đã được cấy ghép nội tạng (chẳng hạn như ghép gan hoặc thận) và đang dùng thuốc để ngăn ngừa thải ghép

Suy giảm miễn dịch

7. Nếu tôi muốn mang thai, tôi nên làm gì để tránh bị rubella?

Nếu bạn muốn mang thai, hãy chắc chắn rằng vắc-xin của bạn vẫn còn hiệu quả. Nếu bạn không chắc chắn nếu bạn đã tiêm vắc-xin rubella, hãy gặp bác sĩ để xét nghiệm máu.

Vắc-xin rubella phải được tiêm trước khi mang thai và nên mang thai ít nhất 4 tuần sau ngày tiêm chủng.

Tóm lại, Rubella là một căn bệnh nguy hiểm và có thể để lại nhiều biến chứng, nhưng bệnh có thể phòng ngừa được bằng cách tiêm vắc-xin Sởi-Quai bị-Rubella. Do đó, để an toàn, bạn cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín và có dịch vụ tiêm chủng tốt.

Tham khảo thêm tại https://nhathuocaz.com.vn