Sốt vàng lây truyền qua muỗi đốt và được coi là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất. Năm 2016, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo về nguy cơ bùng phát dịch sốt vàng da trên thế giới. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, ngăn ngừa dịch sốt vàng – cho đến nay – vẫn là tiêm chủng.
Chuẩn đoán
Chẩn đoán dựa trên các yếu tố dịch tễ học (sống, đi du lịch hoặc làm việc ở các khu vực lưu hành như Châu Phi, Nam Mỹ, ..), các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng (được mô tả ở trên) và các xét nghiệm chẩn đoán nguyên nhân của virus.
Các xét nghiệm chẩn đoán nguyên nhân virus bao gồm:
Xét nghiệm huyết thanh học: phát hiện kháng thể IgM đặc hiệu với virus bệnh bằng kỹ thuật ELISA. Sự gia tăng titre kháng thể IgM có ý nghĩa chẩn đoán. Tuy nhiên, xét nghiệm kháng thể IgM có một số hạn chế như: có thể dương tính chéo với một số loài Flavivirus khác, kết quả có thể dương tính ở những bệnh nhân đã được tiêm phòng đặc biệt với virus sốt vàng,…
Xét nghiệm PCR RNA của virus: mẫu vật thường được sử dụng là máu hoặc các mô cơ quan khác, để phát hiện vật liệu di truyền RNA của virus. Tuy nhiên, thử nghiệm này đòi hỏi công nghệ hiện đại và tốn kém.
Nuôi cấy và phân lập virus: các tế bào chủ thường được sử dụng làm tế bào muỗi hoặc động vật có vú, v.v. Virus có thể được phát hiện sớm trong những ngày đầu của bệnh, ngay cả khi bệnh nhân chưa có triệu chứng màu vàng. da lâm sàng. Hạn chế của kỹ thuật này là thời gian dài cho kết quả và yêu cầu kỹ thuật của máy móc hiện đại.
Sốt vàng da cần chẩn đoán phân biệt với một số bệnh như: tổn thương gan do các virus viêm gan khác (virus viêm gan A, B, C, D, E); cúm; sốt xuất huyết do các nguyên nhân virus khác (ví dụ như sốt xuất huyết Dengue nặng,…), sốt rét, thương hàn, bệnh Leptospira, sốt Q, v.v.
Các biện pháp điều trị bệnh sốt vàng da
Hiện tại, chưa có thuốc kháng virus đã được chứng minh, các biện pháp điều trị chính vẫn là điều trị hỗ trợ và điều trị triệu chứng. Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân nên được chuyển đến phòng chăm sóc đặc biệt.
Các biện pháp điều trị triệu chứng và hỗ trợ: bệnh nhân cần nghỉ ngơi tuyệt đối; hạ sốt bằng paracetamol với liều từ 10 – 15 mg/kg/lần khi sốt từ 38,5 độ C, mỗi lần cách nhau 4 – 6 giờ, chú ý đến các tác dụng phụ trên gan của paracetamol; hạn chế sử dụng các loại thuốc được gan chuyển hóa và độc hại cho gan; hồi sức dịch để đảm bảo thể tích tuần hoàn, sử dụng thuốc vận mạch khi có chỉ định; điều chỉnh rối loạn điện giải; đảm bảo cân bằng – kiềm; hỗ trợ hô hấp; đảm bảo dinh dưỡng; truyền các sản phẩm máu khi được chỉ định như tiểu cầu, huyết tương tươi đông lạnh; lọc máu nếu nhiễm toan chuyển hóa nặng; Điều trị kháng sinh kinh nghiệm khi có siêu nhiễm khuẩn,…
Liệu pháp kháng vi-rút: đã và đang được nghiên cứu. Ribavirin ở nồng độ rất cao có thể có hiệu quả chống lại virus gây bệnh nhưng không hiệu quả lâm sàng. Kháng thể đơn dòng đã được sử dụng nhưng hiệu quả lâm sàng là không chắc chắn và cần nghiên cứu thêm.
Biện pháp phòng ngừa
Sốt vàng là một bệnh truyền nhiễm thực sự nguy hiểm không chỉ trong các dấu hiệu phức tạp mà còn trong các biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Để chủ động phòng, chống bệnh sốt vàng da khi đi du lịch đến các vùng có dịch, ThS.BS Bùi Ngọc An Pha – Cố vấn chuyên môn Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC khuyến cáo người dân nên thực hiện các biện pháp sau:
Tiêm chủng
Tiêm chủng là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa sốt vàng.
Stamaril (Pháp) là một loại vắc-xin sốt vàng da an toàn, và một liều duy nhất cung cấp sự bảo vệ suốt đời chống lại căn bệnh này.
Vắc-xin Stamaril chống lại bệnh sốt vàng da dành cho trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn trên 60 tuổi. Vắc-xin được chỉ định cho những người:
Đi du lịch đến, đi qua, hoặc sống trong một khu vực mà sốt vàng là đặc hữu.
Đi du lịch đến bất kỳ quốc gia nào yêu cầu Giấy chứng nhận tiêm chủng quốc tế để tiêm chủng sốt vàng da khi nhập cảnh.
Người có nguy cơ mắc bệnh nghề nghiệp.
Vắc-xin sốt vàng hầu như không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, sau khi tiêm bạn thường cảm thấy đau, đỏ, sưng tại chỗ tiêm, ngoài ra còn sốt nhẹ hoặc nôn mửa.
Những người không được khuyên nên tiêm vắc-xin sốt vàng bao gồm:
Phụ nữ mang thai và cho con bú.
Những người có tiền sử dị ứng với protein trứng, thịt gà và các thành phần vắc-xin.
Những người bị suy yếu, rối loạn chức năng tuyến ức.
Những người có hệ miễn dịch yếu (do bẩm sinh, hóa trị, xạ trị ung thư), những người bị nhiễm HIV.
Chống muỗi
Ngoài việc tiêm phòng, bạn có thể giúp bảo vệ bản thân khỏi bệnh sốt vàng da bằng cách chống lại các cuộc tấn công của muỗi.
Để tránh muỗi đốt, bạn nên:
Tránh tham gia các hoạt động ngoài trời khi muỗi hoạt động mạnh nhất.
Mặc áo sơ mi dài tay và quần dài khi vào khu vực có nhiều muỗi.
Nếu khu vực của bạn có nhiều muỗi gây sốt vàng, bạn nên sử dụng màn chống muỗi và thuốc trừ sâu.
Tăng cường kiểm dịch y tế
Việt Nam cho đến nay không có bệnh nhân sốt vàng da, vì vậy các biện pháp tăng cường kiểm dịch y tế biên giới là rất quan trọng, nhằm kịp thời phát hiện, xử lý và quản lý các trường hợp nghi ngờ sốt vàng da có thể xâm nhập. .
Khẩn trương báo cáo cho cơ quan y tế bất kỳ trường hợp nghi ngờ sốt vàng da ở bất cứ đâu trong nước.
Ngoài ra, người dân từ các nước có dịch trở về Việt Nam cần chủ động theo dõi sức khỏe, ít nhất 7 ngày sau khi trở về, nếu có triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh thì đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám. khám và điều trị kịp thời.