Rối loạn tuyến tụy thường gặp
Tuyến tụy đóng nhiều vai trò, nó tạo ra insulin cần thiết để điều chỉnh glucose và các enzyme để tiêu hóa thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng. Khi bị rối loạn tuyến tụy, bạn có thể gặp các triệu chứng như đau và đầy bụng, buồn nôn hoặc nôn, tiêu chảy, sụt cân, suy dinh dưỡng, v.v.
1. Tuyến tụy là gì?
Tuyến tụy tạo ra các enzym tiêu hóa và kích thích tố như insulin. Cơ quan này nằm ở vị trí cao trong ổ bụng, gần các động mạch và tĩnh mạch chính.
Tụy có ba phần: đầu, đuôi và thân tụy. Các enzym tiêu hóa và hormone được sản xuất trong tuyến tụy di chuyển từ tuyến tụy đến tá tràng thông qua ống tụy. Phần tuyến tụy sản xuất hormone được gọi là tuyến tụy nội tiết và phần sản xuất enzyme tiêu hóa được gọi là tuyến tụy ngoại tiết.
2. Rối loạn tuyến tụy thường gặp
Tuyến tụy đóng nhiều vai trò. Nó tạo ra insulin cần thiết để điều chỉnh glucose và các enzym để tiêu hóa thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng. Khi tuyến tụy của bạn không hoạt động tốt, bạn có thể có ít nhất một số triệu chứng sau:
Đau bụng và đầy hơi Buồn nôn hoặc nôn mửa Tiêu chảy Phân nhạt màu Sốt Sụt cân Suy dinh dưỡng
Những triệu chứng này có thể là do suy tụy ngoại tiết, viêm tụy hoặc một số rối loạn khác của tuyến tụy.
2.1. Viêm tụy là một trong những rối loạn tuyến tụy
Viêm tụy có nghĩa là tuyến tụy của bạn bị viêm. Có một số loại viêm tụy với các nguyên nhân khác nhau. Có 3 loại chính là cấp tính, mãn tính và di truyền.
Viêm tụy cấp xảy ra đột ngột, gây đau dữ dội ở vùng bụng trên, có thể kéo dài vài ngày. Nguyên nhân gây viêm tụy cấp bao gồm: Sỏi mật; sử dụng rượu mãn tính; chấn thương; sự nhiễm trùng; một số loại thuốc; bất thường về chất điện giải, lipid hoặc hormone; di truyền. Cách chữa trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra.
Viêm tụy mãn tính gây đau bụng trên, tiêu chảy và sụt cân. Khi bệnh tiến triển, nó gây ra tổn thương không hồi phục cho tuyến tụy. Điều này có thể dẫn đến bệnh tiểu đường và suy dinh dưỡng do suy tụy mãn tính. Nguyên nhân bao gồm: Sử dụng rượu mãn tính, xơ nang, rối loạn tuyến tụy di truyền. Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân và có thể bao gồm liệu pháp thay thế men tụy (PERT), insulin và kiểm soát cơn đau.
Viêm tụy cũng có thể do viêm tụy di truyền hoặc do bất thường ở ruột. Viêm tụy di truyền là một bệnh tiến triển. Điều trị có thể bao gồm liệu pháp thay thế men tụy và kiểm soát cơn đau.
Viêm tụy có nghĩa là tuyến tụy của bạn bị viêm.
2.2. Suy tụy ngoại tiết
Suy tụy ngoại tiết là tình trạng bạn bị thiếu men tụy đến mức suy dinh dưỡng. Một triệu chứng của suy tụy ngoại tiết là tăng bài tiết chất béo trong phân.
Bạn cũng có thể bị tiết dịch nhờn từ hậu môn. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
Đầy bụng hoặc chuột rút Tiêu chảy hoặc không thể kiểm soát phân Sụt cân Suy dinh dưỡng
Nguyên nhân của suy tụy mãn tính bao gồm:
Viêm tụy U nang hoặc khối u lành tính của tuyến tụy Tắc nghẽn hoặc hẹp ống tụy, ống mật Ung thư tuyến tụy Biến chứng của phẫu thuật tuyến tụy Xơ nang Bệnh tiểu đường
Điều trị suy tụy ngoại tiết có thể bao gồm sử dụng liệu pháp thay thế men tụy kết hợp với chế độ ăn ít chất béo (trừ khi bạn bị xơ nang), bổ sung dinh dưỡng (đặc biệt là vitamin tan trong chất béo). axit béo A, D, E, K) cũng như tránh uống rượu và hút thuốc.
2.3. Bệnh xơ nang
Xơ nang là một rối loạn tuyến tụy di truyền ảnh hưởng đến phổi và đường tiêu hóa, bao gồm cả tuyến tụy. Các triệu chứng của bệnh bao gồm:
Nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên
Ho
Chướng bụng
Phân có mùi khó chịu
Da có vị mặn
Không thể tăng cân
Kém phát triển
Suy dinh dưỡng do suy tụy mãn tính
Điều trị xơ nang bao gồm:
Liệu pháp thay thế men tụy
Thuốc giải quyết các vấn đề về hô hấp
Bài tập thở và vật lý trị liệu lồng ngực
Chế độ ăn uống và bổ sung dinh dưỡng hợp lý
Ghép phổi
2.4. Ung thư tuyến tụy
Ung thư tuyến tụy tiến triển có thể gây vàng da và mắt cũng như suy tuyến tụy ngoại tiết. Điều trị ung thư tuyến tụy có thể bao gồm:
Ca phẫu thuật
Hóa trị
Sự bức xạ
Quản lý đau
Liệu pháp thay thế men tụy
2.5. Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là tình trạng tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc cơ thể không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả. Insulin là cần thiết để cung cấp glucose đến các tế bào khắp cơ thể. Các triệu chứng của bệnh tiểu đường không kiểm soát bao gồm:
Đói và khát quá mức
Mệt
Đi tiểu thường xuyên
Mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và suy tụy ngoại tiết không hoàn toàn được hiểu rõ. Nhưng bệnh tiểu đường có thể dẫn đến suy tụy mãn tính và suy tụy ngoại tiết lâu dài có liên quan đến bệnh tiểu đường.
Điều trị bệnh tiểu đường phụ thuộc vào loại, triệu chứng và biến chứng. Nó có thể bao gồm quản lý chế độ ăn uống, insulin và theo dõi lượng đường trong máu. Nếu bạn bị tiểu đường và bị suy tụy ngoại tiết, bác sĩ có thể kê toa liệu pháp thay thế enzyme tuyến tụy.
2.6. Phẫu thuật tụy
Đôi khi, suy tụy ngoại tiết xảy ra sau khi phẫu thuật tuyến tụy cho bệnh ung thư tuyến tụy, u nang hoặc khối u lành tính.
3. Khi nào cần gặp bác sĩ?
Không cần thiết phải đi khám bác sĩ nếu bạn thỉnh thoảng bị đầy hơi và chướng bụng. Nhưng nếu bạn thường xuyên gặp rắc rối với tiêu hóa, có một số tình trạng nguy hiểm có thể gây ra các triệu chứng này. Điều quan trọng là phải tìm ra nguyên nhân để có thể đưa ra liệu pháp thích hợp.
Nếu bạn có các triệu chứng suy tụy ngoại tiết như đau bụng, phân có mùi hôi và sụt cân, hãy đến gặp bác sĩ ngay. Bạn có thể bị suy dinh dưỡng và cần điều trị. Hãy đặc biệt chú ý đến những triệu chứng này nếu bạn đang bị:
Viêm tụy cấp hoặc mãn tính Ung thư tụy Sau phẫu thuật tụy Xơ nang Tiểu đường
Bạn cũng nên nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi bổ sung men tiêu hóa không kê đơn (OTC) vào chế độ ăn uống của mình.
Tóm lại, có nhiều rối loạn tuyến tụy khác nhau. Vì vậy, nếu gặp các vấn đề về tiêu hóa thường xuyên hoặc kéo dài, bạn nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
